انتشار خبر سقوط هواپیمای تهران یاسوج که روز یکشنبه ۲۹ بهمن ۹۶ دچار سانحه شد ابعاد مختلفی داشت که در این مطلب، ضمن تسلیت به خانواده های بازماندگان، به طور کامل به آن پرداخته می شود.
تاریخ دقیق حرکت و نوع هواپیمای تهران یاسوج
هواپیمای مسیر تهران به یاسوج که ساعت ۸ صبح یکشنبه ۲۹ بهمن از فرودگاه مهرآباد به هوا برخاسته بود، در منطقه دناکوه سمیرم سقوط کرد و تمام ۶۵ سرنشین آن کشته شدند. این هواپیما از نوع ATR و متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان بود.
صبح روز یکشنبه خبر خروج هواپیمای ATR72 متعلق به شرکت آسمان به شماره پروازی ۳۷۰۴ از رادار به سرعت منتشر شد و دیری نپایید که که مقامات سازمان اورژانس کشور خبر سقوط این هواپیمای مسافربری را تأیید کردند.
علی‌رغم تلاش‌های تیم‌های امدادی، اعزام چند بالگرد به منطقه سقوط هواپیما و جستجوی مداوم مردم محلی تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه روز ۲۹ بهمن) هنوز لاشه هواپیما پیدا نشده است. حسن روحانی، رییس جمهور کشور، بلافاصله پس از این سانحه تلخ، دستور تشکیل ستاد بررسی را بر اساس قانون سازمان هواپیمایی کشوری صادر کرد. بر اساس این دستور، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی مأموریت پیدا کرد با تشکیل ستاد بررسی سانحه در سازمان هواپیمایی کشور، «ضمن مدیریت، پیگیری و انجام هماهنگی‌های لازم جهت خدمات امدادی، علل حادثه سقوط هواپیمای شرکت آسمان را سریعاً گزارش نماید».
پیرحسین کولیوند، سرپرست اورژانس کشور، گفته است که این هواپیما ۵۹ مسافر و شش خدمه پروازی داشته که از این شش خدمه، دو نفر مأمور امنیت پرواز بوده‌اند. گزارش حاضران در نزدیکی محل سقوط هواپیمای تهران- یاسوج، حاکی از این است که در زمان بروز حادثه، طوفان شدیدی در حال وزیدن بوده و آنقدر صدای باد شدید بوده که کسی صدای انفجار یا سقوط هواپیما را نشنیده است. با این حال نماینده سمیرم در مجلس نظر متفاوتی دارد و در مصاحبه با ایسنا گفته است که محلی‌ها صدای مهیب برخورد هواپیما با کوه دنا را شنیده‌اند! منطقه سقوط هواپیما، با بارش برف روبرو نبوده است.
همچنین گفته می‌شود که دانش‌آموزان یکی از مدارس روستای بارند که نزدیک کوههای تُل‌محمد است، هواپیمایی را در حال پرواز در ارتفاع بسیار پایین دیده‌اند و این احتمال می‌رود که هواپیما در این منطقه سقوط کرده باشد. پس از انتشار خبر سقوط هواپیما، اکثر مردم محلی این مناطق برای یافتن لاشه هواپیما، به اطراف شهرها و روستاها رفتند و جستجو همچنان ادامه دارد. مردم محلی همچنین می‌گویند ممکن است هواپیما در اطراف روستای سرباز و خفر سقوط کرده باشد.
علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در مورد نوع هواپیما و دلیل سقوط آن گفت که هواپیما از نوع ATR و سال ساخت آن مربوط به اواخر سال ۱۹۹۳ بوده است. وی گفته در حال حاضر از این مدل هواپیما در خطوط هواپیمایی دنیا استفاده شده، ضمن اینکه دستگاه ناوبری که بر روی این هواپیما نصب شده بود کاملاً مدرن است. معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: پس از یافتن جعبه سیاه هواپیما آن را بررسی می‌کنیم تا علت حادثه را دریابیم. وی تاکید کرده نمی‌توان گفت هواپیمای ناپدیدشده فرسوده بوده است.
پورانفراد مسئول تیم اعزام اورژانس درباره آخرین وضعیت اعزام نیروهای امدادی به محل حادثه هواپیمای ATR گفت: به دلیل اینکه امکان اعزام تیم‌های امدادی به صورت هوایی امکانپذیر نبود، بنابراین گروه‌های امدادی به صورت زمینی به محل سانحه اعزام شدند. وی با اشاره به اینکه عملیات امدادرسانی در قالب چهار گروه امدادی تقسیم کار شده است، افزود: به دلیل شرایط نامساعد جوی، برف و برودت هوا، دید کافی برای جستجوی محل دقیق سانحه وجود ندارد. مسئول تیم اعزام اورژانس همچنین گفت: تاکنون علائمی مبنی بر انفجار یا صدای مهیب در خصوص سانحه شنیده نشده است.
گزارش تیم های امدادی همچنین حاکی از این است که دودی در محدوده «پس دنا» (بین روستای نقل و خفر) در محدوده پادنا مشاهده شده است و تیم های امداد روستایی در حال عزیمت به این منطقه هستند.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز در مورد هواپیمای سقوط کرده شرکت آسمان گفت که شرکت آسمان از چند سال قبل ۵ فروند از هواپیماهای ATR را به صورت نو خریداری کرده بود و آنها از ابتدا در ناوگان این شرکت فعالیت می‌کردند. به گفته این مقام مسئول، این هواپیما ارتباطی با قرارداد خرید ATR های برجامی ندارد و این هواپیماها از سال‌ها پیش از سوی شرکت آسمان خریداری شده بودند.
گزارشاتی در مورد نقص فنی هواپیمای تهران یاسوج
هواپیمای ATR در حالی صبح یکشنبه بر اثر برخورد با کوه دنا سقوط کرد که روز پنجم بهمن ماه امسال نیز با مشکل فنی مواجه شده بود. خبر ایسنا در روز ۵ بهمن ماه امسال نشان می‌دهد که پرواز شماره ۳۷۰۴ شرکت هواپیمایی آسمان که با همین مدل از هواپیما انجام می‌شده پس از بلند شدن از فرودگاه مهرآباد در میانه راه با نقص فنی مواجه می‌شود و بار دیگر به تهران باز می‌گردد. این هواپیما پس از برطرف شدن نقص فنی بار دیگر پرواز می‌کند و به عملیات خود ادامه می‌دهد تا این که صبح امروز بر اثر برخورد با کوه دنا سقوط کرده و ۶۵ سرنشین خود را به کام مرگ فرو می‌برد.
خبرگزاری فارس نیز به نقل از یک منبع آگاه گفته است که اولین پرواز ATR سانحهدیده شرکت هواپیمایی آسمان سال ۱۹۹۳ انجام شده و این هواپیمای ملخی چندین سال در شیراز زمین‌گیر بوده که پس از تعمیرات و اورهال، به تازگی به پرواز درآمده بود! به گفته این منبع آگاه، چک سنگین هواپیمای ATR-72 به رجیستر EP-ATS با انجام Test Flight به وسیله دو کاپیتان و یک مهندس پرواز انجام شده بود.
هواپیمایی آسمان روز چهارم آبان امسال، از پایان اورهال هواپیمای EP-ATS این شرکت هواپیمایی خبر داده بود. این شرکت در روز چهارم آبان یا ۲۶ اکتبر در صفحه اینستاگرام خود نوشته بود: «به گزارش معاونت فنی و مهندسی و اداره تعمیرات اساسی ATR پایگاه شیراز یک فروند ATR72-212 این شرکت به رجیستر EP-ATS که به مدت ۷ سال زمین‌گیر بوده است، بدست مهندسین مجرب و متخصص این ایرلاین تعمیر شده و پس از انجام چک‌های مداوم و تست‌های خود عملیاتی خواهد شد و بزودی به پرواز در خواهد آمد». شرکت آسمان امروز و بعد از سقوط این هواپیما، این خبر را از صفحه اینستاگرام خود حذف کرد.
در واقع نقطه ابهام‌آمیز سقوط این هواپیما آن است که هواپیمای ATR شرکت آسمان ۷ سال زمین‌گیر بوده و پرواز نمی‌کرده است و در مدت کوتاهی که پس از اورهال، پرواز کرده است نیز یک بار در ۵ بهمن دچار نقص فنی شده و چند هفته بعد در ۲۹ بهمن سقوط کرده است! شرکت هواپیمایی آسمان هنوز به این ابهام بزرگ پاسخ نداده است.
ناوگان فرسوده هواپیمایی ایران و حوادث تلخ
اطلاعات منتشر شده توسط پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که تعداد کشته‌شدگان سقوط هواپیما در ایران از سال ۵۸ تا ۹۳، یک هزار و ۹۸۵ تن بوده است. یکی از دلایل اصلی بالا بودن میزان سوانح هوایی در ایران، فرسوده بودن ناوگان هواپیمایی است که به دلیل تحریم‌ها پس از انقلاب، به ندرت هواپیمای نو وارد این ناوگان شده است.
پس از برجام دولت خرید هواپیماهای مسافربری از شرکت‌های معروفی همچون بوئینگ و ایرباس را در دستور کار خود قرار داد و تاکنون چندین هواپیما از هواپیماهای برجامی وارد کشور شده‌اند. دولت اعلام کرده که ناوگان هوایی کشور به ۵۰۰ هواپیمای نو نیاز دارد. بعد از برجام خریداری هواپیمای ATR نیز توسط در دستور کار شرکت ایران ایر قرار گرفت که تاکنون شش فروند از این هواپیما به ایران‌ایر تحویل داده شده است. در پی توافق هسته‌ای برجام و لغو تحریم‌ها، قرارداد خرید ٢٠ فروند هواپیمای ATR72 سری ۶۰۰، بین هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ایتالیایی- فرانسوی ATR به امضا رسید. این نوع هواپیمای ملخی از امنیت قابل قبولی برخوردار است و از آنها در ناوگان هوایی کشورهای پیشرفته نیز استفاده می‌شود.
در واقع، حادثه پیش آمده یک بار دیگر نشان می‌دهد که ناوگان هوایی کشور به شدت فرسوده است و نیاز به بازسازی دارد. برخی گروه‌ها و محافل پس از برجام، به شدت خرید هواپیما را مورد انتقاد قرار داده و این مسأله بسیار مهم را به یک مسأله سیاسی تبدیل کردند. سیاست‌زدگی و رویکرد افراطی جناحی یکی از معضلات جامعه ایران است که در ماجرای خرید هواپیماهای مسافربری پس از برجام نیز تکرار شد و متأسفانه اثبات این واقعیت که چنین رویکردی تا چه حد مضر و خانمان‌سوز است، چندان طول نکشید.
هواپیمای سقوط کرده، هواپیمای برجامی و نو نبود بلکه هواپیمایی بود که اولین پرواز خود را ۲۵ سال قبل انجام داده بود. این هواپیما که در ۷ سال نیز از عمر ۲۵ ساله خود زمین‌گیر بوده، به دلیل نیازهای شرکت هواپیمایی آسمان دوباره تعمیر و به پرواز درآمده بود. این واقعیت به خودی خود اثبات می‌کند که ناوگان هوایی ایران تا چه اندازه به هواپیماهای مسافربری نو نیاز دارد.
اسامی مسافران هواپیمای تهران یاسوج
اسامی مسافران پرواز هواپیمایی آسمان از تهران به مقصد یاسوج که شامل ۶۰ مسافر و ۶ خدمه پروازی بود، به شرح زیر است (یکی از مسافران از پرواز جا مانده بود و کل تلفات این سانحه ۶۵ نفر است):
۱)- خلیل آهنگران
۲)- احمد چرمیان
۳)- سیدرضا فاطمی طلب
۴)_ آرش قنبری کرمانشاه
۵)- اردشیر راد
۶)- سیدبهزاد سیادتی
۷)- سیدکرم اله صالحی پرور
۸)- حامد امیری
۹)- محمد هادی فهیمی هانزایی
۱۰)- ابوالقاسم فرهمندی
۱۱)- مهدی جاوید پور
۱۲)- عبدالاحد مرادی
۱۳)- محمد مهدی سمیعی نصرآبادی
۱۴)- سلمان آذری
۱۵)- فاطمه دالوند
۱۶)- کوثر هردانی
۱۷)- محمد کبیریان
۱۸)- علیرضا کلهر
۱۹)- حامد مهدوی
۲۰)- مژگان نظری
۲۱)- جلال الدین امیری پور
۲۲)- حسین رستمی
۲۳)- مریم عابدی
۲۴)- احمد انوری
۲۵)- محمدحسین برزگری
۲۶)- رویا داخته
۲۷)- مجید اسلامی
۲۸)- مهدی قرالی
۲۹)- حسن رضا قرلاغی
۳۰)- ژیلا قلی پور
۳۱)- زهرا ایمانی مهر
۳۲)- عبدالرضا کردی
۳۳)- محمد نجات
۳۴)- سید نقی نشاطی فر
۳۵)- عبدالکاظم نیسی
۳۶)- محمد صادق نوری
۳۷)- امیر پورشعبان
۳۸)- رحمت اله صالحی پرور
۳۹)- بهروز شریف کاظمی
۴۰)- پریسا سوهانی
۴۱)- شاهبد یاری پور
۴۲)- شاهپور یاری پور
۴۳)- غلامعلی احمدی
۴۴)- میلاد علی پور
۴۵)- محسن الله ویران زاده
۴۶)- افشین انصاری
۴۷)- سید ایلیا دانشی
۴۸)- سید طاها دانشی
۴۹)- محمد عیدی نیا
۵۰)- علی فرزانه
۵۱)- حمیدرضا هراوندخانی
۵۲)- عزت اله حق شناس
۵۳)- ابراهیم جعفریان سی سخت
۵۴)- نرگس خوبانی
۵۵)- علی اکبر نجمامی سخویدی
۵۶)- کرامت نرگس نژاد
۵۷)- محمد هادی نژاد صداقت
۵۸)- مصطفی رضایی
۵۹)- سیدابراهیم ساداتی
اسامی کروی پروازی ATR72
١-کاپیتان حجت الله فولاد
٢-خلبان دوم کاوه خلیلی
٣- سرمهماندار محمد حسین فرش سنگی
٤- مهماندار بهنام رضایی نیارکی
امنیت پرواز: محمود بهشتی و فرهاد معصومی
«فرهاد آرامش نیا» شصتمین مسافر این هواپیما بود که از پرواز جا ماند و از این سانحه جان سالم به در برد.
پیدا شدن لاشه هواپیمای تهران یاسوج
مدیرکل حوزه استانداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: لاشه هواپیمای سقوط‌کرده تهران ـ یاسوج پیدا شد. مجتبی مرادی امروز در گفت‌وگو با فارس در یاسوج اظهار کرد: دقایقی پیش لاشه هواپیمای سقوط‌کرده تهران ـ یاسوج پیدا شد. وی بیان کرد: لاشه این هواپیما در محدوده نوقل و دنگزلو پیدا شده است.
هواپیمای ATR متعلق به هواپیمایی آسمان که صبح دیروز از رادار خارج شده بود در حوالی سمیرم سقوط کرد. این هواپیما که ساعت ۸ و ۵۴ دقیقه از تهران عازم یاسوج شده بود از ساعتی پیش از رادار خارج شد. بنا بر اعلام هواپیمایی آسمان این پرواز ۶۰ مسافر داشته که یکی از آنها کودک بوده، دو مهماندار، دو امنیت پرواز و دو خلبان و کمک در این پرواز بودند که تعداد سرنشینان جمعاً ۶۶ نفر می‌شود.
احتمال زنده بودن سرنشینان هواپیمای تهران یاسوج ضعیف است
محمدرضا رضایی کوچکی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در حاشیه جلسه علنی امروز (دوشنبه ۳۰ بهمن) در جمع خبرنگاران در تشریح آخرین اخبار حادثه سقوط هواپیمای تهران – یاسوج گفت: در روز چهارشنبه مسئولان وزارت رفاه، وزیر راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری و نیز تیم امداد و نجات دعوت کرده‌ایم تا ابعاد موضوع را بررسی کنیم.
وی افزود: در جلسه روز گذشته ستاد مدیریت بحران تاکید شده که امداد و نجات در اولویت قرار گیرد، البته احتمالاتی وجود دارد که شاید افرادی در این حادثه را زنده پیدا کنند که ما در جلسه‌ای که روز چهارشنبه خواهیم داشت بحث‌های کارشناسی و نقطه نظرات خود را مطرح و ارائه می‌کنیم.
رئیس کمیسیون عمران مجلس ادامه داد: یک فرضیه وجود دارد و آن این است که معمولا هواپیماها طبق قوانین سازمان هواپیمایی کشوری هنگام عبور از قله دنا می‌بایست ۱۵ هزار پا ارتفاع بگیرند زیرا ارتفاع قله دنا ۱۴ هزار پا است و شرایط این هواپیما هم طوری بوده که می‌بایست با رعایت این مقررات در فرودگاه یاسوج فرود می‌آمد. وی تاکید کرد: دو مسیر غالبا بر سر راه هواپیماهایی که بر فراز دنا عبور می‌کنند وجود دارد و در مسیری که تراکم ابری وجود داشته از سوی دستگاه‌های نظارتی به خلبان سختگیری شده تا از این مسیر تردد نکند.
رضایی کوچی با اشاره به سابقه و تجربه خلبان این پرواز تهران – یاسوج گفت: به هر حال برخی اوقات تجربه هم می‌تواند در لحظه تصمیم‌گیری حادثه‌آفرین باشد. وی نوع هواپیماهای «ای‌تی‌آر» را خوب ارزیابی کرد و اظهار داشت: ما باید بدانیم از اینگونه هواپیماها چگونه استفاده کنیم و در این مسیر نیز اجازه انتخاب به خلبان برای مسیر دیگری داده می‌شود.
رئیس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: فرودگاه یاسوج شرایط خاصی دارد و باید مقررات بیشتر رعایت شود. وی در پایان خاطرنشان کرد: هواپیمایی که در مسیر تهران – یاسوج سقوط کرده در حالت عادی نقص فنی نداشته اما مسیر سخت برای عبور هواپیما انتخاب شده است و قطعا هواپیمای نو از هر لحاظ با هواپیماهای کهنه متفاوت است.
مسافر یونانی هواپیمای تهران یاسوج: ترافیک تهران نجاتم داد
آکیس سلنتیس، مدیر موسسه ژئودینامیک یونان، ترافیک تهران را عامل نجات خود خوانده و می‌گويد: « این شانس من بود که تهران ترافیک شدید داشت و وقتی به فرودگاه رسیدم، هواپیما پرواز کرده بود.»
دست‌کم سه نفر از مسافران پرواز سقوط کرده هواپیمای تهران یاسوج روز گذشته، سوار این هواپیما نشدند.
شرکت هواپیمایی آسمان روز گذشته لیستی از مسافران هواپیمای تهران-یاسوج منتشر کرد. اما بر اساس اطلاعیه روز دوشنبه این شرکت تعداد سرنشینان این پرواز را ۶۶ نفر شامل ۶۰ مسافر، چهار خدمه و دو مامور امنیت اعلام شده و دست‌کم سه نام فهرست قبلی در فهرست جدید نیست. آکیس سلنتیس، استاد لرزه شناس یونانی یکی از این مسافرانی است که سوار هواپیمای تهران یاسوج نشده است.
این استاد دانشگاه آتن که از پرواز ٣٧٠٤ هواپیمایی آسمان به مقصد یاسوج جا مانده است، به خبرگزاری آتن گفت:«من قرار بود که با این هواپیما یا در صورت جا ماندن با پرواز بعدی به یاسوج بروم. اما به دلیل ترافیک شدید تهران در نهایت نتوانستم سوار این هواپیما شوم.»
آکیس سلنتیس، مدیر موسسه ژئودینامیک یونان، ترافیک تهران را عامل نجات خود خوانده و می‌گوید: « این شانس من بود که تهران ترافیک شدید داشت و وقتی به فرودگاه رسیدم، هواپیما پرواز کرده بود.» وی می افزاید: «البته تماس تلفنی اینجا خیلی دشوار است و من تا ساعت‌ها نتوانستم با خانواده‌ام تماس بگیرم.»
هواپیمای دو موتوره «ای‌تی‌آر۷۲ –۶۰۰» یکشنبه ۲۹ بهمن حدود ساعت ۸ صبح یکشنبه فرودگاه مهرآباد را به مقصد یاسوج ترک کرد. حدود ساعت ۸ و ۵۰ دقیقه صبح این هواپیما از صفحه رادار ناپدید شد. در نهایت نیز اعلام شد این هواپیمای دوموتوره توربوپراپ که در پروازهای داخلی کوتاه برد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در جنوب اصفهان به کوه دنا برخورد کرده است. مقامات شامگاه روز یکشنبه اعلام کردند که به اعتقاد آنها تمام مسافران این پرواز جان خود را از دست داده‌اند.
کلید خوردن استیضاح وزیر راه در پی حادثه هواپیمای تهران یاسوج
در پی سانحه هوایی صبح یکشنبه در منطقه سمیرم که در جریان آن یک فروند هواپیمای ATR۷۲ متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان با شصت و شش مسافر پس از برخورد با رشته کوه های دنا متلاشی و سرنگون شد تعدادی از نمایندگان پارلمان ایران با تنظیم نامه ای خواستار استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی شدند.
به گزارش خبرگزاری فارس در این نامه که پس از امضای چندین نماینده به هیئت رئیسه مجلس ارائه و توسط کمیسیون عمران وصول شده به موارد مشخصی به عنوان دلایل درخواست استیضاح اشاره شده است که در میان آنها می توان به «عدم توانایی در مواجهه با بحران‌های موجود در سیستم حمل و نقل کشور»، «عدم نظارت بر سیستم ناوگان هوایی و ریلی و بروز مشکلات در کشور و مرگ تعداد بسیار زیادی از هموطنان عزیز»، «عدم اجرای برنامه‌های ارائه شده به مجلس شورای اسلامی در نوسازی ناوگان‌های حمل و نقل عمومی»، «بی‌انگیزگی در اداره امور وزارتخانه ذیربط» و نیز «عدم پاسخگویی مناسب به مردم شریف و نمایندگان محترم» اشاره کرد.
این درحالیست که وزیر راه و شهرسازی ایران روز دوشنبه در بازدید از محل حادثه با انتقاد شدید برخی از بازماندگان حادثه مواجه شد. در ویدیو منتشر شده بر روی شبکه های اجتماعی که برخی سایت های خبری در ایران نیز آنرا بازنشر کردند یکی از بستگان قربانیان که به شدت تحت تاثیر این حادثه قرار گرفته با لحن تند انتقادی از آقای وزیر می پرسد آیا خود وی حاضر بود سوار این هواپیما شود؟
ناوگان فرسوده هوایی ایران که تحریم های بلند مدت بین المللی یکی از مهمترین دلایل آن محسوب می شود به همراه سوء مدیریت در کنترل کیفیت و عدم نظارت بر رفع کامل معایب فنی هواپیماهای قدیمی که بالطبع از جدیدترین امکانات و فن آوری های گریز از حادثه محروم هستند سبب شده تا ایران به یکی از معدود کشورهای جهان تبدیل شود که شمار سوانح هوایی در آن بسیار بالاتر از حد معمول است.
هواپیمای ATR۷۲ نمونه ای از مدل هواپیماهای کوچک حمل کالا بود که اوائل دهه ۱۹۸۰ به صورت مشترک توسط فرانسه و ایتالیا طراحی و وارد چرخه تولید شد. این هواپیما طی سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۹ تحویل شرکت آسمان شده بود. شرکت ایران ایر نیز پس از برداشته شدن برخی تحریم های بین المللی بواسطه قراردادی که در سفر اروپایی حسن روحانی به رم امضا شد اردیبهشت ماه سال جاری چهار فروند هواپیمای ATR ۷۲-۶۰۰ را از این شرکت سازنده تحویل گرفت.
هواپیمایی که با شصت و شش سرنشین در مسیر یاسوج دچار سانحه شد اوایل بهمن ماه نیز به دلیل نقص فنی از ادامه مسیر خود بازمانده و به فرودگاه مهر آباد بازگشته بود.
همکاری روسیه در پیدا کردن لاشه هواپیمای تهران یاسوج
یک روز پس از سقوط هواپیمای تهران یاسوج متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان، جستجوها برای یافتن لاشۀ هواپیما همچنان ادامه دارد.
روابط عمومی ارتش بعد از ظهر دوشنبه اعلام کرد که در اقدامی هم افزا از طریق دفتر وابسته نظامی ارتش با مقامات دفاعی روسیه، مختصات تقریبی محل سقوط این هواپیما در اختیار نماینده ستاد بحران کشور قرار گرفته است.
پیش‌تر عباس آخوندی، وزیر راه و ترابری اعلام کرده بود که ۷۰ درصد از مناطقی که احتمال می‌رفت هواپیما در آنجا سقوط کرده باشد، به کمک پهپاد و نیروهای امداد جستجو شده است و با بی نتیجه بودن این تلاش‌ها، اکنون جستجوها به سمت منطقه «سی‌سخت» در شهرستان دنا در کهگیلویه وبویراحمد متمرکز می‌شود.
آقای آخوندی گفت: «نیروهای امداد بر اساس احتمالاتی که می‌توانستند بدهند کل منطقه را به ۳ قسمت تقسیم و به کمک پرواز پهپادها و هلی‌کوپترها تمام منطقه را از سمیرم به سمت یاسوج تا ارتفاع ۱۰ هزار پایی بررسی کامل کردند. از تمام شیارها و جاهایی که احتمال سقوط می‌رفت، چه در مسیر اصلی حرکت هواپیما و چه در مسیر آلترناتیو برای نشست، صدها عکس تهیه کردند اما هنوز در این عکس‌ها نشانی از هواپیما دیده نشده است.»
آخرین تماس خلبان با برج مراقبت
علیرضا منظری، نماینده پیشین ایران در ایکائو (سازمان هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی) در گفتگو با خبرگزاری فارس دربارۀ آخرین لحظات ارتباط خلبان با برج مراقبت می‌گوید: «خلبان هواپیمای سانحهدیده آسمان آنجا که باید با مرکز کنترل بابت کاهش ارتفاع هماهنگ کند، هماهنگی‌ها را انجام داده است و در نزدیکی فرودگاه بابت کاهش ارتفاع درست عمل کرده و شرایط عادی بوده است و درخواست کاهش ارتفاع از ۲۱ هزار پا به ۱۷ هزار پا داده است که به خلبان تأیید کاهش ارتفاع داده شده است.»
او می‌افزاید: «پس از این تقاضای کاهش ارتفاع، ارتباط رادیویی خلبان قطع می‌شود و این مهم است بررسی شود چرا ارتباطات رادیویی قطع شده است که پس از بازگشایی و خواندن جعبه سیاه همه این ابهامات رفع می‌شود.»
درخواست کمک از کوهنوردان دارای سابقۀ فتح اورست، تیم یخ‌نوردان نیز به عملیات جستجو پیوستند
گروهی از یخ‌نوردان حرفه‌ای (۲۳ یخ‌نورد) به همراه شماری از ساکنان بومی زاگرس که منطقه را بخوبی می‌شناسند، برای یافتن نشانی از این هواپیما از نهاوند رهسپار کوههای دنا شدند.
عباس آخوندی، وزیر راه و ترابری نیز در جریان سفر خود به یاسوج اعلام کرد که از کوهنوردان حرفه‌ای برای بررسی قله‌های رشته کوه دنا دعوت شده است. او گفت که علاوه بر نیروهای هلال احمر، ارتش، سپاه و سازمان هواپیمایی کشوری که در عملیات جستجو شرکت دارند از کوهنوردانی که سابقۀ فتح قله اورست را دارند درخواست کمک شده که آنها نیز استقبال کرده‌اند.
بنا بر گزارش خبرگزاری مهر، آقای آخوندی گفت: «تمام شیارهای کوه‌ها و همچنین مناطقی که احتمال دارد جایگزین فرود اضطراری هواپیما باشد نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند؛ ضمن اینکه در جاهایی که گفته شده موبایل روشن بوده نیز تجسس انجام شد ولی به چیزی دست نیافتیم. به همین دلیل قرار است از سمت قله‌های رشته کوه دنا مورد بررسی قرار گیرد.»
او افزود: «ساکنان محلی و بومی منطقه برای شناسایی محل احتمالی سقوط هواپیما در کنار نیروهای امدادی، هلال احمر و نیروهای مسلح بسیج شده‌اند… خود من نیز با بالگرد، برای گشت زنی بهتر در منطقه حاضر خواهم شد.»
آغاز نمونه‌گیری از خانواده‌های مسافران هواپیمای تهران یاسوج
بنا بر اعلام خبرگزاری مهر، اداره کل پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد از بامداد دوشنبه نمونه‌گیری ژنتیکی از خانواده‌های مسافران این سانحه هوایی را با همکاری تیم اعزامی از پزشکی قانونی استان فارس آغاز کرده است.
دو گروه تشخیص هویت نیز از اداره کل دادگستری این استان به محل حادثه فرستاده شده‌اند. بسیاری از خانواده‌های سرنشینان این هواپیما به دامنه کوههای دنا آمده‌اند.
اخبار ضد و نقیض از پیدا شدن لاشۀ هواپیما
رسانه‌های داخل ایران عصر دوشنبه حوالی ساعت ۱۳ و ۵۰ دقیقه به نقل از مقامات حاضر در محل، اخباری را مبنی بر یافتن لاشه هواپیما در منطقه دنگزلو سمیرم منتشر کردند اما این خبر دقایقی پس از انتشار، تکذیب شد.
گفته می‌شود در منطقۀ جستجو یک لکه سیاه دیده شده است اما هنوز مشخص نیست که آیا مربوط به سقوط این هواپیما است یا خیر. روابط عمومی اورژانس کشور اعلام کرد که بالگردی برای بررسی این لکه سیاه به محل فرستاده شده است.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر کهگیلویه و بویراحمد از ادامه عملیات جستجو در منطقه‌ای به مساحت ۱۶ کیلومتر مربع در منطقه پادنا در ارتفاعات چهار هزار و ۵۰۰ متری خبر داده است.
بنا بر اعلام محسن مومنی، مدیر عامل هلال احمر اصفهان نیز هم اکنون بیشترین تمرکز در روستای نقل است زیرا کارشناسان احتمال می‌دهند که لاشه هواپیما در این منطقه باشد.
سفر هیات فرانسوی به ایران، ابراز تاسف شرکت هواپیماسازی «ای تی آر»
خبرگزاری ایرنا به نقل از مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری، از سفر یک هیات هفت نفرۀ فرانسوی به تهران به منظور بررسی علت سقوط این هواپیما خبر داد.
رضا جعفرزاده گفت: «این هیات، امشب وارد تهران می‌شود تا در جلسات بررسی دلیل سقوط این هواپیما شرکت کند… ۳ نفر از از اعضای هیات فرانسوی عضو کمیسیون بررسی سوانح هوایی این کشور و ۴ نفر دیگر از کارخانه سازنده هواپیمای «ای تی آر» هستند…. سفر متخصصان فرانسوی به تهران بر اساس قوانین و مقررات بین‌المللی انجام می‌شود تا متخصصان سازنده این هواپیما دلایل سقوط آن را مورد بررسی قرار دهند.»
به گفته او «شرکت کانادایی سازنده موتورهای این هواپیما نیز اعلام آمادگی کرده در صورت نیاز کارشناسان خود را برای بررسی دلایل سقوط این هواپیما به ایران اعزام کند.» شرکت هواپیماسازی ایتالیایی-فرانسوی «ای تی آر» با انتشار بیانیه ای از حادثه سقوط این هواپیما ابراز تاسف کرد.
وزیر راه و ترابری: در فرودگاه یاسوج ۳۰ میلیارد دلار هزینه شده است
عباس آخوندی، وزیر راه و ترابری ایران روز دوشنبه در جریان سفر خود به یاسوج اعلام کرد که در فرودگاه این شهر۳۰ میلیارد دلار هزینه شده و این فرودگاه یکی از فرودگاههای خوب کشور است که همه سیستمها در آن نصب شده است. او گفت که تا این لحظه علت سقوط هواپیما مشخص نیست.
خبرگزاری ایسنا به نقل از معاون سازمان فضایی کشور اعلام کرد که برای یافتن محل دقیق سقوط هواپیما از کشورهای اروپایی و چین درخواست شده است که اگر ماهواره‌هایشان تصویری را رصد کردند سریعاً به ایران اطلاع دهند.
مجتبی سرادقی اعلام کرد: «تصاویر و ساعت دقیق سقوط هواپیما را نداشتیم، اما به ماهواره‌های برخی کشورها سفارش داده‌ایم که اگر از منطقه سقوط رد شدند به ما اطلاع دهند تا بتوانیم اطلاع رسانی صحیح را انجام دهیم.»
بنا بر اعلام دفتر نظارت بر عملیات هوانوردی سازمان هواپیمایی، جستجوها از ساعت ۵ بامداد دوشنبه از سر گرفته شده است. محل سقوط این هواپیما منطقه‌ای کوهستانی در ۱۴ مایلی شهر یاسوج و در نزدیکی رشته کوه بلند دنا گزارش شده و هم اکنون علاوه بر پهپادها و هلی‌کوپترها، حدود ۲۰۰ کوهنورد نیز در سه نقطۀ مشخص شده در این منطقه مشغول جستجو برای یافتن لاشه هواپیما هستند.
بنا بر اعلام خبرگزاری مهر به نقل از رئیس جمعیت هلال احمر استان اصفهان، از بامداد دوشنبه در چندین مرحله پهباد بر فراز کوه های دنا به پرواز درآمده اما هنوز محل سقوط هواپیما شناسایی نشده است.
یکی از راههای شناسایی نقطه سقوط هواپیماها، استفاده از سامانۀ «emergency locator transmitter» است که بطور اختصار «ELT» نامیده می‌شود. این سامانه به هواپیما وصل شده و با برقراری ارتباط با سیستم ماهواره‌ای، سیگنال ارسال می‌کند.
علیرضا منظری، نماینده اسبق ایران در ایکائو در گفتگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد که باید شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری توضیح دهند که چرا این سیستم در هواپیمای تهران یاسوج کار نکرده است؟
به گفتۀ او شرکتی که خدمات ELT ارائه می‌دهد، یک مؤسسه‌ای بین‌المللی مستقر در فرانسه است که یک ماهواره تجسس و نجات را به فضا پرتاب کرده است. این ماهواره در فضا می‌چرخد و شرکت‌های هواپیمایی عضو این مؤسسه با پرداخت آبونمان، از داده‌های این ماهواره استفاده می‌کنند. هر زمانی که سانحه‌ای برای هواپیمایی رخ دهد و یا ضربه‌ای مهلک به آن وارد می‌شود، این سیستم از هواپیما سیگنال می‌دهد و آن ماهواره این سیگنال‌ها را دریافت می‌کند؛ نظیر تلفن همراه که امکان ردیابی محل فرد از طریق سیگنال آن موبایل و سیستم مرکزی وجود دارد.
باید توجه داشت که ELT جزو الزامات هواپیما نیست و هر شرکتی می‌تواند آن را فعال یا غیرفعال کند. به گفتۀ آقای منظری باید مشخص شود که چرا این سیستم در هواپیمای مسیر تهران یاسوج کار نکرده است؟
به نظر می‌رسد یا ELT هواپیمای آسمان فعال بوده ولی پس از سانحه غیرفعال شده است، یا آنکه اصلاً این هواپیما مجهز به ELT نبوده است. برخی معتقدند که شرکت هواپیمایی آسمان، آبونمان لازم را برای دریافت این خدمات به شرکت ارائه‌دهندۀ آن پرداخت نکرده است. همچنین ممکن است به دلیل شرایط تحریم امکان پرداخت آبونمان برای هواپیمایی آسمان فراهم نبوده باشد، بویژه آنکه عمده سهام این شرکت بین‌المللی متعلق به یک شرکت آمریکایی است.
این احتمال نیز وجود دارد که ELT سیگنال بدهد و ماهواره تجسس و نجات هم این سیگنال‌ها را دریافت کند که باید این موضوع از طریق شرکت خدمات دهندۀ آن پیگیری شود. مسئولان شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی می‌توانند با مؤسسه مذکور ارتباط برقرار کنند و اگر آن مؤسسه سیگنالی دریافت کرده است، داده‌های آن را دریافت کنند.
محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگوی جداگانه‌ای با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این پرسش که “چرا سیستم ELT هواپیما خاموش بوده است؟” گفت: «یکی از موضوعات مبهم این سانحه خاموش بودن این سیستم است. اگر این سیستم روشن بود در همان ساعات ابتدای سانحه مکان سقوط هواپیما مشخص می‌شد باید این موضوع توضیح داده شود که چرا سیستم ELT هواپیما روشن نبوده است.»
ممنوعیت تردد وسایل نقلیه شخصی در منطقه
محل دقیق سقوط هواپیما مشخص نیست و به همین دلیل جستجوها بر اساس گفته‌های شاهدان محلی به پیش می‌رود. بنا بر گزارش ایرنا به نقل از جلال پوران فرد، رئیس اورژانس کهگیلویه و بویراحمد «۱۰۰ قله در این منطقۀ کوهستانی برای جستجو وجود دارد».
ایسنا به نقل از فرمانده پلیس راه استان کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرد: «تردد در محور گردنه بیژن برای تسهیل در کار امدادی به منظور یافتن محل وقوع برخورد هواپیمای سانحه دیده در مسیر پروازی تهران – یاسوج برای کلیه وسایل نقلیه شخصی و عمومی به جز نیروهای امدادی ممنوع است… این تدابیر برای تسریع در امداد رسانی و عملیات جستجو اندیشیده شده است.»
رئیس اورژانس کهگیلویه و بویراحمد نیز از حضور ۸۰ نفر از نیروهای امداد این مرکز در محل وقوع حادثه خبر داده است. بدی شرایط آب و هوا عملیات جستجو را کند کرده، باد زیاد مانع حرکت درست بالگردهاست و بنا بر اعلام اورژانس کشور، بدتر شدن شرایط جوی در منطقه در پی بارش‌ها و مه غلیظ، فعالیت بالگردها را به تدریج مشکل‌تر می‌کند.
هواپیمای «ای تی آر ۷۲ – ۶۰۰» بامداد یکشنبه ۲۹ بهمن حدود ساعت ۸ فرودگاه مهرآباد را به مقصد یاسوج ترک کرد و حدود ساعت ۸ و ۵۰ دقیقه از صفحه رادار ناپدید شد. در نهایت نیز اعلام شد این هواپیمای دوموتوره توربوپراپ که در پروازهای داخلی کوتاه برد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در جنوب اصفهان به کوه دنا برخورد کرده است.
هواپیمای تهران یاسوج با ۲۵ سال سن، حامل ۶۰ مسافر و ۶ خدمه پروازی بود. روز دوشنبه استاندار و همچنین نماینده ولی فقیه در کهگیلویه و بویراحمد، در این استان سه روز عزای عمومی اعلام کردند.
گردآوری و تنظیم: پارسی گو
منابع: ۱-مردم سالاری ۲-یورونیوز ۳-تسنیم ۴-فارس ۵-مهر